Thema:
Vergeten is ballingschap (Baäl Shem): onopgeefbaar verbonden in de praktijk
Rabbijn Jacobs te Amersfoort:
Welke betekenis beeft de christelijke steun voor Israël / de joden?
- De dominee en de rabbi
De dominee vertelt aan de rabbijn dat hij elke dag gratis eet in een andere restaurant. Hoe krijg je dat voor elkaar? Nou, ik kom om 3 uur in het restaurant, bestel flink wat eten, en om 4 uur is de wisseling van het personeel: dan komen anderen bedienen. Dan komt een ober met de rekening, maar dan zeg ik dat ik bij de vorige ploeg al betaald heb. Zo, zegt de rabbijn, kan ik niet een keer met je mee? Zo gezegd zo gedaan. De ober van de tweede ploeg wil de rekening brengen, maar nee: ik heb bij de vorige ploeg al betaald. Waarop de rabbijn aanvult: ja, en we wachten nog op het wisselgeld…
- Geen heden zonder verleden
Alle joden hebben nog emoties vanwege wat er gebeurd is in het verleden. Joden hebben een lijdensgeschiedenis gekend in al de eeuwen dat ze in Europa hebben geleefd. Joden hebben niet in het minst geleden onder christenen. Denk aan de Kruistochten. Ze hebben ook te lijden gehad onder de Inquisitie. Met als absoluut dieptepunt de tweede wereldoorlog. Er zijn foto’s waarop Hitler afgebeeld staat te midden van geestelijken. Kinderen die bij christelijke gezinnen ondergedoken waren, werden vaak niet terug gegeven, als de echte ouders de oorlog hadden overleefd. Rabbijn Jacobs vertelt dat zijn eigen vader is mishandeld in WOII door christenen. Christenen hebben in de voorbije eeuwen geen hulpvaardige houding aangenomen tegenover joden. Gelukkig is er na WOII veel ten goede veranderd.
- Vriendschap en schaamte over het verleden
Rabbijn Jacobs zegt: “Ik sta hier nu.” Niet omdat Christus mij wil bekeren. Maar ik voel vriendschap, ik voel mij thuis. Ik bespeur bij veel christenen ook een zekere schaamte voor het verleden.
- Kerkelijke verdeeldheid over Israël
Ik ben er gelukkig mee dat ik een goede relatie heb met veel christenen. Daardoor weet ik dat ook nu lang niet het hele ‘leadership’ in de kerk pro Israël is. Israël is het Jodendom, voor vele Joden en niet – Joden. Ik ga al 40 jaar mee, en heb kunnen kijken in de keuken van de christelijke kerken in Nederland. Recentelijk was er een educatief programma, met een negatieve beeldvorming over Israël. Maar dat programma is veranderd en werd positief bijgesteld. En wat ik nooit meer hoor is: jullie hebben Jezus vermoord. Velen hebben de vervangingstheologie afgezworen, maar velen ook niet.
- Herkenbare spanning
Het is bekend dat er bij Joden spanningen bestaan tussen bestuurders en geestelijken ten aanzien van de staat Israël en zijn politiek. daar wordt ook onder Joden niet gelijkluidend over gedacht. Diezelfde spanningen zien we ook bij de kerken. dat is herkenbaar. Herkenbaar is ook dat er veel stromingen zijn. Die zijn er bij de Joden, denk aan de Reform beweging. Die zijn er ook in de kerk. Er zijn dominees die in ‘niets’ geloven.
- Warme contacten
Toch overwegen de warme contacten met christenen. Die ervaar ik vooral bij Christenen voor Israël, alsook in het persoonlijke vlak met Ds. van Campen[1] en dr. ir. Jan van der Graaf. De vraag is hoe het in de toekomst zal gaan. Zullen die warme contacten blijven, en verder uitgebouwd worden, of dat op den duur toch een andere koers gevaren gaat worden
- Mens, waar ben je?
Het Jodendom en de kerk zijn geroepen om de vraag uit Gen. 3, 9 aan de orde te stellen: Adam, waar ben je? Want Adam staat voor mens. Het gaat niet om Joden en christenen op zich, maar om de mens. De mens die wegvlucht voor God, die mens heeft God op het oog. Joden en christenen hebben er beide dienstbaar aan te zijn, dat die vraag weer wordt gesteld: mens, waar ben je?
- Verschillende voortzetting van het Oude Testament
De verschillen tussen joden en christenen blijven er. Het Jodendom kent geen Nieuwe Testament. Het christendom kent geen Talmoed. Die verschillen zijn niet weg te poetsen en markeren ons afzonderlijk naast elkaar bestaan. Dat werpt ook licht op een verschillende benadering van het Oude Testament.
- Wat we gemeenschappelijk hebben
Wat we gemeenschappelijk hebben is verantwoordelijkheid naar de samenleving. Die begint bij die vraag van Gen. 3, 9. We zijn allemaal kinderen van Adam, en we hebben ook een heleboel gemeen.
- Waar we samen naar toe gaan
De diverse geloven zouden te vergelijken zijn met de 12 stammen van Israël. Het beeld wordt opgeroepen van 12 tunnels, waarin de diverse geloven een eigen weg gaan. Maar de muren van die tunnels zijn doorzichtig. Je kunt elkaar zien gaan, je volgt de andere stammen op hun route. Zo kunnen ook verschillende geloven elkaar zien en volgen op de route die ze gaan. Er is onderlinge communicatie. We komen allen bij Adam vandaan en zijn op weg naar de algehele vrede waar Mosjiach (Messias, Gezalfde) voor staat. Waar we als gelovigen van verschillende ‘geloven’ mee bezig zijn is ook te vergelijken met een autofabriek. Ieder heeft daar een eigen, kleinere taak. Maar er is ook een stuk gezamenlijkheid. We zitten in dezelfde fabriek, we werken aan dezelfde auto.
- De Noachitische geboden
Volgens de Joodse traditie zijn er 7 geboden die niet alleen Joden moeten naleven, maar alle volken. De rechtvaardigen in alle volken leven ze ook na. Volgens Maimonides zijn Joden verplicht die uit te dragen in de wereld van de volken. Hierin moeten alle volken gezamenlijk optrekken. Joden zijn te gering in aantal om dit alleen te kunnen doen. Die 7 zijn: (letterlijk citaat vanuit het document van rabbijn Jacobs)
- Verbod om afgoden te dienen [ G’d en IK]
- Verbod van G’dslastering [cartoons]
- Verbod om te moorden [non stop! Ook geestelijke moord, pesten]
- Verbod om ontucht te plegen [gemeengoed geworden, alles mag en alles kan]
- Verbod om te stelen [corruptie]
- Verbod om van een levend dier een lidmaat af te snijden [dierenleed viert hoogtij]
- Verplichting om recht te spreken [en niet krom]
- Joden hebben christenen nodig
Joden hebben christenen nodig in de strijd tegen het antisemitisme. Maar ook om de wereld te verlichten, vanuit de Torah en het evangelie.
[1] Waarschijnlijk bedoelt rabbi Jacobs. dr. Theo van Campen
(Weergave door Joop Zuur)
